مراقبه یک تمرین باستانی است که قدمت آن به هزاران سال قبل باز میگردد. علیرغم سن آن، این عمل در سراسر جهان رایج است، زیرا فوایدی برای سلامت مغز و رفاه کلی دارد. با کمک فناوری مدرن، محققان به گسترش درک خود در مورد این که چگونه مراقبه به افراد کمک میکند و چرایی کارکرد آن را گسترش میدهند. مراقبه تمرینی است که شامل تمرکز یا پاکسازی ذهن شما با استفاده از ترکیبی از تکنیکهای ذهنی و فیزیکی است. بسته به نوع مدیتیشنی که انتخاب میکنید، میتوانید برای آرامش، کاهش اضطراب و استرس و موارد دیگر مراقبه کنید. برخی از افراد حتی از مراقبه برای کمک به بهبود سلامت خود استفاده میکنند، مانند استفاده از آن برای کمک به سازگاری با چالشهای ترک سیگار. در این مقاله از مجله 30NERGY که سبک زندگی را از ابعاد مختلف بررسی میکند، به بررسی موضوع مراقبه میپردازیم.
مراقبه، روشی به قدمت تاریخ
تمرین مراقبه هزاران سال قدمت دارد، اما علم مدرن تنها در چند دهه اخیر مطالعه دقیق این عمل را آغاز کرده است. برخی از بزرگترین جهشها در درک علم از مراقبه تنها به لطف فناوری مدرن امکان پذیر شده است. اگر از بیرون به کسی که مراقبه میکند، نگاه کنید ممکن است به نظر برسد که کاری جز نفس کشیدن یا تکرار یک صدا یا عبارت انجام نمیدهد. با این حال، در درون مغز آنها، داستان کاملاً متفاوت است. تکنیکهای تشخیصی و تصویربرداری مدرن، مانند الکتروانسفالوگرافی (EEG) و تصویربرداری رزونانس مغناطیسی عملکردی (fMRI)، نشان میدهند که مراقبه میتواند بر سلامت مغز و روان شما تأثیر مثبت بگذارد.
بیشتر بخوانید: کوچینگ زندگی چیست و چه مزایایی دارد؟
آیا مراقبه یک عمل مذهبی است؟
بله و خیر. مراقبه در فلسفههای باستانی و چندین مذهب جهانی پایههایی دارد، اما برای مراقبه لازم نیست حتماً مذهبی باشید.
چند نمونه از روشهای مذهبی و غیرمذهبی مراقبه عبارتند از:
بودایی:
چندین شکل مختلف مراقبه منشأ خود را در بودیسم (که هم یک فلسفه و هم یک دین در نظر گرفته میشود، به ویژه بسته به ملت مبدا) دارند. مراقبه تراوادان در آسیای جنوب شرقی، به ویژه در هند و تایلند، بیشتر رایج است. مراقبه ذن بودایی در چین ریشه دارد و اشکال مختلف آن در نهایت در جاهای دیگر تکامل یافت.
مسیحی:
تعمق، زمانی است که شما به طور جدی بر روی یک سؤال، ایده، مفهوم مذهبی یا خدا تمرکز میکنید. این یک عمل رایج در مسیحیت است. دعا اغلب به عنوان مراقبه طبقه بندی میشود، به خصوص زمانی که به این شکل باشد.
هدایت شده:
این شکل غیر مذهبی مراقبه میتواند با چند نفر یا یک به یک اتفاق بیفتد. این یک تکنیک رایج در مشاوره، درمان و تنظیمات پشتیبانی گروهی است.
اوشو:
این شکل از مراقبه که به «مراقبه پویا» نیز معروف است، از هند میآید و ریشه در هندوئیسم دارد. و شامل تمرینات تنفسی عمدی و نیرومند است.
صوفی:
تصوف شاخهای از اسلام است و مراقبه در میان پیروان آن، امری رایج است.
تائوئیست:
مانند بودیسم، تائوئیسم نیز یک دین و فلسفه محسوب میشود. منشا آن چین است و بیشتر از طریق نوشتههای بنیانگذار آن، لائوزی (همچنین «لائوتسه» یا «لائو-تسه» نیز نوشته میشود) شناخته شده است.
ماورایی:
این شکل از مراقبه از هند میآید و غیر مذهبی است که شامل استفاده از مانتراهاست. این مراقبه، عبارات یا کلماتی هستند که افراد روی آنها تمرکز، و با صدای بلند یا در ذهن خود تکرار میکنند.
یوگا:
یوگا شکل فیزیکی مراقبه و ورزشی از هند است و میتواند اشکال مذهبی یا غیر مذهبی به خود بگیرد.
بیشتر بخوانید: ایکیگای، روشی برای زندگی بهتر
چگونه مراقبه کنیم؟ چه روشهایی برای مراقبه وجود دارد؟
هیچ راه مشخصی برای مراقبه وجود ندارد. چرا که مراقبه میتواند اشکال مختلفی داشته باشد. کارشناسان، شیوههای مراقبه را تجزیه و تحلیل کردهاند و دریافتهاند که برخی از فرآیندهای رایج در اشکال مختلف مراقبه اتفاق میافتد. اینها هستند:
مراقبه بدن محور:
گاهی اوقات به این حالت، خود اسکن میگویند. انجام این کار مستلزم تمرکز بر احساسات فیزیکی است که میتوانید در سراسر بدن خود احساس کنید.
تفکر:
این روش معمولاً شامل تمرکز روی یک سؤال یا نوعی تناقض است، بدون این که اجازه دهید ذهن شما سرگردان شود.
مراقبه هیجان محور:
این نوع مراقبه شما را بر روی یک احساس خاص متمرکز میکند. به عنوان مثال، تمرکز بر این که چگونه با دیگران مهربان باشید یا اینکه چه چیزی شما را در زندگی خوشحال میکند.
مراقبه مانترا:
این نوع مراقبه شامل تکرار (چه با صدای بلند یا در ذهن) و تمرکز بر یک عبارت یا صدای خاص است.
مراقبه همراه با حرکت:
این نوع مراقبه میتواند شامل تمرکز بر تنفس، حبس نفس یا انجام حرکات خاص بدن باشد. همچنین میتواند راه رفتن را در حین تمرکز بر آنچه در اطراف خود مشاهده میکنید، شامل شود.
مراقبه ذهن آگاهی:
این شکل از مراقبه اینگونه است که به جای اینکه اجازه دهید ذهن شما سرگردان شود و نگران گذشته یا آینده باشد، از آنچه در حال وقوع است آگاه شوید. همچنین میتواند رویکردی مشابه مراقبه متمرکز بر بدن را شامل شود، با استفاده از آنچه در سراسر بدن خود احساس میکنید به عنوان پایهای برای آگاهی شما از جهان اطرافتان.
مراقبه مبتنی بر رویکردهای بصری:
این نوع مراقبه شامل تمرکز روی چیزی است که می توانید ببینید (چه با چشمان خود، چه با تمرکز بر یک تصویر ذهنی)
مزیتهای مراقبه چیست؟
به طور کلی، افرادی که مراقبه میکنند به احتمال زیاد مزایای زیر را مشاهده خواهند کرد:
کاهش علائم اضطراب، افسردگی یا اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
· بهبود توانایی تفکر، تمرکز و حل مشکلات.
· توانایی بهتر برای سازگاری و غلبه بر مشکلات عاطفی
از آنجا که سلامت روان تأثیر زیادی بر سلامت بدن شما دارد، این مزایا اغلب باعث بهبود خواب شما، فشار خون و عملکرد قلب و موارد دیگر خواهد شد.
نگاه علم به مقوله مراقبه
به لطف پیشرفتهای فناوری، محققان و ارائه دهندگان مراقبتهای بهداشتی میتوانند ببینند که مراقبه چگونه بر مغز شما تأثیر میگذارد. با این حال، برای درک برخی از این تغییرات، دانستن در مورد ساختار مغز، کمک زیادی میکند. شما در مغز خود میلیاردها نورون دارید؛ سلولهایی که از سیگنالهای الکتریکی و شیمیایی برای ارسال سیگنال به یکدیگر استفاده میکنند. یک نورون به هزاران نورون دیگر متصل است، به این ترتیب نورونهای شما شبکههایی را در قسمتهای مختلف مغز شما تشکیل میدهند. این شبکهها نواحی مختلفی از مغز شما را تشکیل میدهند که مشاغل و تخصصهای متفاوتی دارند.
مطالعات متعدد تحقیقاتی نشان داده افرادی که به طور منظم مراقبه میکنند، تفاوتهای خاصی در ساختار مغز خود دارند. این تغییرات معمولاً شامل بافت مغزی است که متراکمتر است یا مناطق خاصی از مغز بزرگتر از حد انتظار است، که نشانه آن است که نورونهای آنجا ارتباط بیشتری با یکدیگر دارند و اتصالات آن قسمت، قویتر است.
نواحی آسیب دیده مغز معمولاً آن قسمتهایی هستند که حواس شما (بینایی، شنوایی و غیره)، توانایی شما برای فکر کردن و تمرکز، و توانایی شما برای پردازش احساسات را مدیریت یا کنترل میکنند. این بدان معناست که مغز افرادی که به طور منظم مراقبه میکنند، سالمتر است و کمتر احتمال دارد که عوارض مرتبط با افزایش سن را نشان دهد. آنها همچنین توانایی قویتری برای مقابله و پردازش احساسات منفی مانند ترس، خشم و اندوه دارند.
مراقبه راهی به سوی آرامش
مراقبه یک تمرین باستانی است که اشکال و انواع مختلفی دارد. مراقبه از نظر تاریخی یک تمرین مذهبی بوده، اما برای انجام آن لازم نیست حتماً مذهبی باشید و خودتان مزایای آن را تجربه کنید. به لطف پیشرفتهای فناوری و علم پزشکی، کارشناسان اکنون بهتر میدانند مراقبه چگونه بر مغز و بدن شما تأثیر میگذارد. تحقیقات نشان میدهد که فواید زیادی – برای ذهن و بدن شما به طور یکسان – وجود دارد که با مراقبه منظم همراه است.
پرسشهای پرتکرار درباره مراقبه
مراقبه چیست؟
مدیتیشن، بر تمرین تمرکز متمرکز است و بارها و بارها خود را به لحظه برمیگرداند، در واقع استرس را، چه مثبت یا منفی، برطرف میکند. مراقبه همچنین میتواند زمینههای اضطراب، درد مزمن، افسردگی، بیماری قلبی و فشار خون بالا را کاهش دهد.
چرا مراقبه خوب است؟
مراقبه میتواند به افرادی که اغلب مضطرب هستند و همچنین به بهبود فرآیند بینش و آرامش انسان کمک کند. مراقبه به مجموعهای از تکنیکها برای افزایش توجه، آگاهی عاطفی، مهربانی، شفقت، شادی، همدردی و آرامش ذهنی حتی در موقعیتهای دشوار اشاره دارد.
آیا میتوانم با موسیقی مراقبه کنم؟
مراقبه همراه با موسیقی میتواند به تمرکز برخی افراد کمک کند. آنها میگویند که سکوت باعث میشود مغزشان بیش از حد کار کند و تمام استرسها و فشارها در ذهنشان اتفاق بیفتد. بنابراین، آنها متوجه میشوند که با پخش موسیقی، میتوانند این افکار را رها کنند و بر بخش مورد نظر تمرکز کنند.
