هیپنوتیزم، حالتی افزایش تمرکز و توجه متمرکز است. هیپنوتیزم با هدایت یک درمانگر آموزش دیده، به شما این امکان را میدهد که نسبت به پیشنهادات برای ایجاد تغییرات سالم در ادراکات، احساسات، عواطف، خاطرات، افکار یا رفتارهای خود آگاهتر باشید. هیپنوتیزم که هیپنوتراپی نیز نامیده میشود، حالت آرامش عمیق و توجه متمرکز است که به عنوان نوعی داروی ذهن و بدن به شمار میرود. با مجله سینرژی همراه باشید تا سؤال «هیپنوتیزم چیست؟» را بررسی کنیم.
هیپنوتیزم چگونه کار میکند؟
نحوه عملکرد هیپنوتیزم کاملاً درک نشده است. با این حال، معمولاً اعتقاد بر این است که در حالت عمیق تمرکز و آرامش که با هیپنوتیزم به دست میآید، ذهن خودآگاه شما آرام شده است. شما میتوانید به بخشی از مغز خود که در آن افکار، باورها، ادراکات، احساسات، عواطف، حافظه و رفتارهای شما سرچشمه میگیرند، ضربه بزنید. در این حالت، شما برای راهنمایی ملایم هیپنوتیزم درمانگر خود آمادهتر هستید تا به شما کمک کند افکار ناخودآگاهی را که رفتار فعلی شما را هدایت میکنند، اصلاح یا جایگزین کنید.
برخی از افسانهها در مورد هیپنوتیزم چیست؟
هیپنوتیزم یک عمل صحنهای یا یک عمل جادویی نیست. هیپنوتیزم بالینی، نوعی درمان پزشکی است که اغلب به عنوان بخشی از یک برنامه درمانی که شامل رویکردهای پزشکی سنتی هم هست، استفاده میشود. برخی میگویند وقتی هیپنوتیزم میشوید، هوشیاری خود را از دست میدهید یا دچار فراموشی میشوید! اما واقعیت این است که مردم، همه چیزهایی را که در طول هیپنوتیزم اتفاق میافتد، به یاد میآورند. تنها به ناخودآگاه خود مسلط میشوند و از بُعد ناخودآگاه خود کمی آگاه میشوند. شما در طول هیپنوتیزم از اینکه چه کسی هستید و کجا هستید، آگاه میشوید و آن چه در طول جلسه هیپنوتیزم اتفاق افتاد را به یاد میآورید. پس نه عدم هوشیاری در کار است، نه فراموشی. اینها افسانههایی بیش نیستند.
حتماً شنیدهاید زمانی که هیپنوتیزم میشوید، تحت کنترل هیپنوتیزم درمانگر خود هستید. هیپنوتیزم کننده یا هیپنوتیزم درمانگر شما، فرآیند را هدایت راهنمایی میکند. اما ماهیت این فرآیند را خود شما انجام میدهید. هرگز در هیچ هیپنوتراپیای، نمیتوان کاری کرد که برخلاف میل شما انجام شود. هیچ اطلاعاتی را که میخواستید مخفی بماند، فاش نخواهید کرد و کنترل رفتار خود را از دست نخواهید داد. بلکه هیپنوتیزم تجربه پیشنهادات را آسانتر میکند، اما شما را مجبور به داشتن تجربیات خاصی نمیکند.
بیشتر بخوانید: مراقبه چیست و چگونه میتوان از آن نتیجه گرفت؟
کاربردهای رایج سلامت روان هیپنوتیزم
با انجام هیپنوتیزم میتوانید این مشکلات را بهبود ببخشید:
· استرس و اضطراب، به ویژه قبل از اقدامات پزشکی یا دندانپزشکی؛ موارد وحشت زدگی؛ و سندرم استرس پس از سانحه (PTSD).
· فوبیاها.
· مسائل کنترل رفتار، از جمله ترک سیگار، کاهش وزن و شب ادراری.
· کاربردهای رایج پزشکی هیپنوتیزم عبارتند از:
· بیخوابی.
· آسم.
· گرگرفتگی در دوران یائسگی.
· اختلالات گوارشی، از جمله سندرم روده تحریک پذیر (IBS).
· کنترل درد، از جمله بعد از جراحی، زایمان، سرطان، فیبرومیالژیا، سوختگی و سردرد (میگرن و تنش).
· بیماریهای پوستی، از جمله زگیل و پسوریازیس.
· عوارض جانبی شیمی درمانی سرطان یا پرتودرمانی، از جمله تهوع و استفراغ.
هیپنوتیزم برای استفاده در این شرایط و بسیاری دیگر از شرایط پزشکی، همچنان موثر است و بهتر است که مورد استفاده قرار گیرد.
بیشتر بدانید: ایکیگای، روشی برای زندگی بهتر
مردم چگونه تجربه هیپنوتیزم را توصیف میکنند؟
مردم هیپنوتیزم را به روشهای مختلفی توصیف میکنند. ممکن است احساس کنید که در «منطقهی خاصی» قرار گرفتهاید یا در حالتی مانند خلسه هستید یا آنقدر متمرکز شدهاید که بتوانید جلوی حواس پرتی خود نسبت به اطراف را بگیرید. آیا تا به حال آنقدر روی یک برنامه تلویزیونی متمرکز شدهاید یا آنقدر در یک کتاب خوب جا ماندهاید که صحبتهای اطرافیانتان یا حتی پارس سگتان را نشنیده باشید؟ این تجربه تا حدودی شبیه احساسی است که ممکن است هنگام هیپنوتیزم داشته باشید. بسیاری از مردم میگویند که با وجود افزایش تمرکز، احساس ثبات و آرامش میکنند. اکثر آنها هیپنوتیزم را تجربهای خوشایند و موثر توصیف کردهاند.
معمولاً در طول جلسه هیپنوتیزم چه اتفاقی میافتد؟
چهار مرحله هیپنوتیزم وجود دارد: القاء، عمیقتر، پیشنهادات و ظهور.
القاء
در این مرحله، وارد مرحله آرامش میشوید، توجه خود را متمرکز میکنید و حواس پرتی را نادیده میگیرید. هیپنوتیزم، شما را در این مرحله با تکنیکهای خاصی مانند تنفس کنترل شده یا آرامسازی پیشرونده عضلانی، کنترل ماهیچهها در حین نفس کشیدن و شل کردن عضلات در حین تنفس، راهنمایی میکند. نفس خود را بیرون دهید، سپس ترتیب خاصی از رهاسازی گروههای عضلانی در سراسر بدن خود را تکرار کنید، یا روی یک تصویر بصری تمرکز نمایید.
عمیقتر
این مرحله، ادامه مرحله اول است و آرامش و تمرکز شما را به سطح عمیقتری میبرد. این مرحله اغلب شامل شمارش معکوس یا استفاده از تصاویر نزولی مشابه است. مانند پایین رفتن از پلهها یا فرو رفتن به آرامی در یک تخت راحت. این دو مرحله اول با هدف تسهیل آمادگی و منعطف شدن شما نسبت به پیشنهادات انجام میشود.
پیشنهادات
این مرحله برای تغییر واقعی در تجربه، رفتار یا ادراک است. هیپنوتیزم کننده از تصاویر و زبانی که با دقت انتخاب شده است، استفاده خواهد کرد. پیشنهادها معمولاً متمرکز بر علائم (برای رفع یک علامت) یا اکتشافی (برای کشف تجربیات مرتبط با شروع علائم) هستند. تغییرات پیشنهادی ممکن است در ادراک، احساس، عواطف، حافظه، فکر یا رفتار باشد؛ مثلاً برای ترک سیگار، میآموزید که محرکهای خود را برای تمایل به سیگار شناسایی کنید، راههای مثبت تغییر را بیاموزید، منابعی را برای ایجاد تغییر درک کنید، الگوی پیشین خود را مختل کنید، واکنش بهتری را به آن اضافه کنید، تفاوت را متوجه شوید و رفتار تغییر یافته را نصب کنید. ممکن است تشویق شوید که خود «قدیمی» خود را با ریههای سیاه در آینهای در پشت خود ببینید و خود «جدید» خود را سالم با ریههای تمیز در آینه جلویی تماشا کنید. سپس راهنمایی خواهید شد که کدام تصویر از خود را دوست دارید تا به سمت آن قدم بردارید.
خروج، اورژانس
در این مرحله از هیپنوتیزم خارج میشوید. هیپنوتیزور شما ممکن است از عمیق کنندههای معکوس استفاده کند، مثلاً به شما پیشنهاد دهد که از پلهها بالا بروید یا شمارش کنید.
خطر هیپنوتیزم درمانی برای برخی افراد
هیپنوتیزم ممکن است برای افرادی که مشکلات روانی شدیدی دارند، مانند علائم روان پریشی، از جمله توهم و هذیان، مناسب نباشد. همچنین ممکن است برای کسی که از مواد مخدر یا الکل استفاده میکند، نامناسب باشد. استفاده از هیپنوتیزم برای بازیابی حافظه تا حد زیادی توسط تحقیقات دقیقی پشتیبانی نشده است. همچنین در مورد استفاده از آن در مدیریت رویدادهای استرسزا از اوایل زندگی احتیاط میشود. استفاده از هیپنوتیزم در این مواقع ممکن است خاطرات نادرستی ایجاد کند، به خصوص اگر پیشنهادات ناخواستهای داده شود و باعث ناراحتی و اضطراب بیشتری شود.
آیا از هیپنوتیزم به عنوان یک درمان کامل استفاده میشود؟
از هیپنوتیزم معمولاً همراه با سایر درمانها، به عنوان بخشی از یک روش درمانی کامل استفاده میشود. تصمیم به استفاده از هیپنوتیزم درمانی در یک محیط بالینی به عنوان تنها درمان یا به عنوان یک درمان اضافی در روان درمانی یا طب سنتی با مشورت یک متخصص واجد شرایط که در مورد استفاده و محدودیتهای هیپنوتیزم آموزش دیده است، گرفته میشود. برای هیپنوتیزم طول درمان معمولی وجود ندارد. بسته به شدت مشکل، مدت درمان هم متفاوت است. هیپنوتیزم درمانی ممکن است چندین جلسه طول بکشد.
آیا هیپنوتیزم درمانی موثر است؟
علیرغم استفاده از هیپنوتیزم از دهه ۱۷۰۰، هیپنوتیزم درمانی همچنان در جامعه پزشکی جایگاه مثبت و مقبولی ندارد. با این حال، در حال تبدیل شدن به یک شکل درمانی پذیرفته شده و شناخته شدهتر است. تعداد متخصصان پزشکی معتبر و دارای مجوز که هیپنوتیزم درمانی را در درمان خود به کار میبرند، در حال افزایش است. هیپنوتیزم تغییری در آگاهی است که شما را قادر میسازد تا از افکار، احساسات، ادراکات و باورهای اصلی خود استفاده کنید و با راهنمایی یک هیپنوتیزم درمانگر آموزش دیده، الگوی تفکر خود را برای مدیریت بهتر مشکلات سلامتی خود تغییر دهید. هیپنوتیزم درمانی برای همه مناسب نیست، اما ممکن است برای اکثریت مردم مفید باشد. این روش میتواند یک ابزار الحاقی قدرتمند و مکمل موفق برای سایر اشکال سنتیتر سلامت روان یا درمان پزشکی باشد.
پرسشهای متداول در زمینه هیپنوتیزم
چه افرادی بیشتر از هیپنوتیزم سود میبرند؟
شخصی که بیشتر سود میبرد، شخصی است که انگیزه بالایی برای غلبه بر یک مسئله دارد و انگیزه پرداختن به آن مسئله را دارد. مانند هر درمان دیگری، هیپنوتیزم ممکن است برای شرایط خاص یا در افراد خاص مفید باشد و برای برخی مفید نباشد.
آیا هیپنوتیزم درمانی خطرناک است؟
زمانی که هیپنوتیزم توسط یک درمانگر مطمئن و آموزش دیده انجام شود، یک روش بی خطر است. برخلاف باور عمومی، هیپنوتیزم درمانی کنترل ذهن یا شستشوی مغزی نیست. اما انتخاب درمانگر متخصص و معتمد بسیار مهم است. درمانگر میتواند سوءاستفادههای ذهنی و فیزیکال از این فرآیند داشته باشد. او نباید و نمیتواند شما را وادار به انجام کاری شرم آور یا کاری که نمیخواهید انجام دهید، کند.
آیا خودهیپنوتیزمی امکان پذیر است؟
بله، تمرین خودهیپنوتیزم امکان پذیر است. تنفس عمیق، تصویرسازی، آرام سازی پیشرونده عضلانی و تکنیکهای تمرکز حواس ممکن است مشابه جنبههای هیپنوتیزم عمل کنند. این روش میتواند به ویژه برای کنترل عوارض جانبی شیمی درمانی یا مدیریت مشکلات سلامتی مزمن و مکرر مانند سردرد مفید باشد.