ترایپوفوبیا به ترس شدید از سوراخهای بسته اشاره دارد. برخی افراد معمولاً هنگام نگاه کردن به سطوحی که سوراخهای کوچکی نزدیک به هم دارند، احساس انزجار و ناراحتی میکنند. نام ترایپوفوبیا که برای اولین بار در سال ۲۰۰۵ در یک فروم وب معرفی شد، ترکیبی از کلمات یونانی «trypa» سوراخ کردن و «فوبیا». فوبیا به معنای ترکیبی از ترس و بیزاری است. کارشناسان هنوز ترایپوفوبیا را به عنوان یک فوبیای خاص به رسمیت نمیشناسند. مطالعاتی که این فوبیا را بررسی میکنند، محدود هستند و تحقیقات موجود به نتیجهای مبنی بر در نظر گرفتن ترایپوفوبیا و یک وضعیت سلامت روان منحصر به فرد نرسیده است. در این مقاله از مجله سبک زندگی و مدرسه 30nergy درباره ترایپوفوبیا سخن میگوییم. برای اطلاعات بیشتر در مورد این ترس، از جمله محرکهای احتمالی، علل، و درمان آن، این مقاله را با دقت بخوانید.
چه چیزی باعث ترایپوفوبیا می شود؟
ترایپوفوبیا عمدتاً بصری است. اگر این فوبیا را دارید، ممکن است هنگام نگاه کردن به موارد زیر احساس اضطراب، انزجار و ناراحتی کنید:
· غلاف دانه نیلوفر آبی
· لانه زنبوری
· توت فرنگی
· مرجان
· نانهای دانهدار
· پنیر سوییسی
· دلمه یا ضایعات روی پوست
· فوم فلزی آلومینیومی
· انارها
· اسفنجها
· جادههای شنی یا سنگریزهای
· حبابها
· متراکم شدن
· طالبی
· دستهای از چشمها
حیواناتی با پوست یا خز خالدار مانند پلنگها، دالماسیها یا قورباغههای سمی نیز میتوانند باعث انزجار و ترس شوند. برخی از افرادی که از سوراخها میترسند، فقط از سطوحی که سوراخهای نامنظم دارند، بیزارند. آنها ممکن است هنگام نگاه کردن به سطوح دارای سوراخهای هم اندازه، مانند آنهایی که در سر دوش یا روی پارچههای طرحدار با خالهای پولکا دارند، متوجه همان میزان ناراحتی نشوند.
بیشتر بخوانید: مدیریت استرس؛ گونه اضطراب خود را کنترل کنیم؟
علائم ترایپوفوبیا چیست؟
اگر میخواهید بدانید تریپوفوبیا دارید یا نه، معمولاً هنگام نگاه کردن به یک شیء یا سطح با دستههای کوچک سوراخ یا اشکالی که شبیه سوراخ هستند، متوجه احساس انزجار و ناراحتی میشوید. در حالی که ممکن است فوبیا را با ترس مرتبط کنید، تحقیقات انجام شده در سال ۲۰۱۸ نشان میدهند که اکثر افراد مبتلا به ترایپوفوبیا انزجار – و نه ترس – را به عنوان یک علامت اولیه تجربه میکنند. همچنین ممکن است هنگام فکر کردن به چیزی که این ظاهر را دارد احساس انزجار، ناراحتی یا اضطراب کنید. مثلاً اگر شریک زندگی شما شروع به گفتن این موضوع به شما کند که چقدر توت فرنگی را دوست دارد و شما شروع به تجسم میوه کنید.
علائم خاص این حالت ممکن است شامل موارد زیر باشد:
· لرز یا احساس خزیدن سوراخها بر پوست شما
· قی کردن یا احساس تهوع
· تعریق
· ضربان قلب سریع
· سرگیجه یا سبکی سر
· ناراحتی بینایی، از جمله فشار چشم، اعوجاج، یا توهم
· احساس کلی ناراحتی
· میل شدید به دور شدن از تصویر یا شیء
· احساس وحشت یا حمله پانیک
· لرزش غیر ارادی و بیش از یک دقیقه
چه چیزی باعث ترایپوفوبیا میشود؟
شواهد علمی هنوز دلیل واضح ترایپوفوبیا را مشخص نکردهاند، اما چند توضیح بالقوه وجود دارد. برخی از کارشناسان معتقدند که این ترس از سوراخهای بسته ممکن است به عنوان گسترش ترس بیولوژیکی از موجودات سمی یا خطرناک ایجاد شود. محققان تصاویری که حاوی ایجاد واکنش اضطرابی در افراد مبتلا به ترایپوفوبیا میشد، تجزیه و تحلیل کردند و دریافتند که رنگهای کنتراست بالا در یک آرایش گرافیکی خاص، باعث ایجاد اضطراب، انزجار و سایر علائم میشوند.
نقش تصاویر حیوانات در ترایپوفوبیا
دانشمندان همچنین دریافتند که تصاویر برخی از حیوانات بسیار خطرناک، از جمله شاه مار کبری، عقرب مرگبار، و اختاپوس حلقه آبی، ویژگیهای طیفی خاصی را با تصاویر ترایپوفوبیک به اشتراک میگذارند. ویژگیهای طیفی به چیزهای ظریفی مانند کنتراست و فرکانس فضایی اشاره دارد که میتوانند بر نحوه برداشت چشم و مغز شما در تصاویر تأثیر بگذارند. بنابراین، ترس از سوراخها ممکن است واقعاً ترس از سوراخ ها نباشد و بیشتر یک ارتباط ناخودآگاه اقلام بیضرر (مانند غلاف دانه نیلوفر آبی) با حیوانات ترسناک (مانند اختاپوس حلقه آبی) باشد، زیرا آنها ویژگیهای طیفی خاصی دارند.
به عبارت دیگر، ترایپوفوبیا ممکن است ناشی از توانایی تکامل یافته شما برای شناسایی تهدیدات در محیط شما باشد. بسیاری از افراد مبتلا به ترایپوفوبیا نیز بیزاری شدیدی نسبت به دملها، جوشهای پوستی، یا دیگر الگوهای بثورات و نشانههای پوستی دارند، که باعث میشود برخی از متخصصان این فوبیا را به یک واکنش تکاملی دیگر مرتبط کنند: انگیزه اجتناب از میکروبها یا بیماریهای پوستی مسری.
مطالعات درباره تریبوفوبیا
در یک مطالعه در سال ۲۰۱۷ که شامل ۹۴ کودک پیش دبستانی بود که معمولاً مانند کودکان بزرگتر و بزرگسالان ترس از مارها و عنکبوتها را ندارند، محققان چندین مجموعه از تصاویر را به کودکان ۴ ساله نشان دادند:
· تصاویر ترایپوفوبیک با سوراخهای کوچک
· تصاویر و نقاشیهای خطی از حیوانات سمی
· تصاویر و نقاشیهای خطی از حیوانات غیرسمی
بر اساس نتایج، کودکانی که هنگام تماشای تصاویر ترایپوفوبیک دچار پریشانی میشوند، هنگام تماشای تصاویر رنگی حیوانات سمی نیز دچار ناراحتی میشوند، اما نه وقتی که به نقاشیهای خطی همان حیوانات نگاه میکنند. پژوهشگران این مطالعه بر این باورند که این نتایج از این ایده حمایت میکند که ترایپوفوبیا فقط به ویژگیهای طیفی منحصر به فرد مشترک بین حیوانات خاص و خوشهها یا الگوهای سوراخها مربوط میشود، نه ترس ناخودآگاه از موجودات خطرناک.
بیشتر بدانید: کوچینگ چیست و چرا همه به کوچ نیاز داریم؟
عوامل خطر درباره ترایپوفوبیا
تحقیقات در مورد ترایپوفوبیا همچنان در مراحل اولیه باقی مانده است؛ بنابراین کارشناسان هنوز دقیقاً مطمئن نیستند که چه عواملی میتواند شانس شما را برای ایجاد ترس از سوراخها افزایش یا کاهش دهد. با این حال، غیرمعمول نیست که فوبیا پس از یک رویداد ناخوشایند یا ناراحت کننده با موضوع فوبیا شروع شود.
بر اساس علل بالقوه ترایپوفوبیا، ممکن است بیزاری شما پس از مواجهه با یک مار سمی، قرار گرفتن در معرض یک بیماری پوستی مسری یا یکی دیگر از محرک های ترایپوفوبیا شروع شود.
یک مطالعه در سال ۲۰۱۷ ارتباط احتمالی بین ترایپوفوبیا و اختلال افسردگی اساسی و اختلال اضطراب فراگیر (GAD) را نشان داد. پژوهشگران این مطالعه، ۱۹۵ بزرگسال را مورد بررسی قرار دادند و دریافتند که:
· ۱۹ درصد از شرکت کنندگان تشخیص افسردگی اساسی داشتند و ۸.۷ درصد دیگر معتقد بودند که ممکن است افسردگی اساسی داشته باشند.
· ۱۷.۴ درصد از شرکت کنندگان تشخیص اختلال اضطراب فراگیر داشتند، در حالی که ۱۱۰۸ درصد دیگر معتقد بودند که ممکن است GAD داشته باشند.
· بسیاری از شرکت کنندگان، سایر تشخیصهای مربوط به سلامت روان، از جمله اضطراب اجتماعی (۸.۲ درصد) و اختلال هراس (۶.۸ درصد) را گزارش کردند.
تحقیقات انجام شده در سال ۲۰۱۶ همچنین به ارتباط بین اضطراب اجتماعی و ترایپوفوبیا اشاره کرد و نشان داد که برای افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی، ترس از سوراخها میتواند در واقع ترس از چشمها یا نگاه انسانها باشد. دیدن خوشههایی از سوراخها ممکن است باعث شود که بسیاری از جفت چشمها به شما خیره شوند که منجر به پریشانی و ناراحتی شود. همچنین اگر سابقه خانوادگی شرایط اضطرابی و به ویژه فوبیا دارید، احتمال بیشتری دارد که مبتلا به این نوع فوبیا شوید.
ترایپوفوبیا چگونه تشخیص داده میشود؟
فقط متخصصان سلامت روان میتوانند فوبیاهای گوناگون مانند ترس از سوراخها را تشخیص دهند. از آنجا که هیچ تشخیص رسمی برای ترایپوفوبیا وجود ندارد، یک درمانگر به طور خاص ترایپوفوبیا را تشخیص نمیدهد. با این حال، آنها مطمئناً میتوانند تشخیص دهند که ظهور سوراخهای خوشهای باعث ناراحتی شدید در فرد میشود و راهنمایی و پشتیبانی برای غلبه بر آن ترس را ارائه میدهند. آنها ممکن است تشخیص کلیتری از فوبیای خاص ارائه دهند. به علاوه، یک درمانگر میتواند با پرسیدن سؤالاتی در مورد سایر علائم سلامت روانی که با آن زندگی میکنید، از جمله نشانههای شرایط اضطرابی یا افسردگی را شناسایی کند:
· علائمی که تجربه میکنید.
· چیزهایی که آنها را تحریک میکند.
· چیزهایی که زندگی روزمره شما را تحت تاثیر قرار میدهند.
ترایپوفوبیا چگونه درمان میشود؟
حمایت یک متخصص سلامت روان میتواند کمک زیادی به کاهش علائم ترایپوفوبیا کند. رویکردهای بالقوه برای درمان ممکن است شامل موارد متلفی باشد. چند نوع مختلف درمان میتواند به درمان فوبیا کمک کند، از جمله مواجهه درمانی و درمان شناختی رفتاری (CBT):
درمان از طریق مواجهه:
این رویکرد به شما این امکان را میدهد که در محیط امن درمان با ترس خود مواجه شوید تا بتوانید – با حمایت درمانگر – یاد بگیرید که پاسخ خود را به موضوع یا موقعیتی که باعث ترس شما میشود، تغییر دهید. کارشناسان عموماً مواجهه درمانی را مؤثرترین رویکرد برای فوبیا میدانند.
درمان از طریق تکنیکهای CBT:
این رویکرد راهبردهایی را برای کمک به شناسایی، به چالش کشیدن و اصلاح افکار ناخواسته و احساسات ناراحت کننده میآموزد. تکنیکهای CBT میتواند به شما کمک کند تا مدیریت احساسات طاقت فرسا، از جمله احساس اضطراب و ترس را یاد بگیرید.
پرسشهای پرتکرار درباره ترایپوفوبیا
آیا ترایپوفوبیا ضرر دارد؟
اگر ترایپوفوبیا دارید، نگاه کردن به اشیاء پوشیده شده در سوراخها میتواند امواج ناراحتی را برانگیزد. ممکن است شروع به لرزیدن کنید. احساس گریه کردن (یا خود گریه کردن) یا به طور ناگهانی دچار خارش یا حالت تهوع شوید. احساس تنگی نفس، وحشت زدگی یا عرق کردن؛ یا تپش قلب را تجربه کنید. اما در نهایت، به همین علائم آزار دهنده اضطرابی ختم میشود و ضرر قابل توجهی شما را تهدید نمیکند.
چرا ترایپوفوبیا ترسناک است؟
این شباهت باعث شد کول و ویلکینز به این نتیجه برسند که ترایپوفوبیا باعث ترس از خطر میشود. به گزارش شات، حفرهها یا تصاویر حفرهها بخش ابتدایی مغز افراد دارای این فوبیا را تحریک میکنند که تصویر را با چیزی خطرناک مرتبط میکند.
چه کسانی به ترایپوفوبیا مبتلا میشوند؟
ترایپوفوبیا در زنان بیشتر از مردان است. در یک مطالعه، حدود ۲۵ درصد از افرادی که ترایپوفوبیا داشتند، یکی از بستگان نزدیکشان نیز به این حالت اضطرابی مبتلا بوده است.